Metoda Bobath Concept
Koncepcja rehabilitacji dla pacjentów z problemami neurologicznymi, zwłaszcza po przebytym udarze mózgu. Jest metodą stworzoną w latach czterdziestych przez dr Bertę i Karela Bobath, Czechów mieszkających w Londynie. Pierwotnie metoda została opracowana z myślą o dzieciach lecz w miarę jej rozwoju, po odpowiednim zróżnicowaniu, znalazła z powodzeniem zastosowanie u dorosłych z neurogennymi zaburzeniami ruchu o charakterze zapalnym, zwyrodnieniowym czy urazowym.
Koncepcja Bobath to badanie i terapia pacjentów z zaburzeniami CUN rozwiązująca problemy i zaburzenia funkcji, ruchu i tonusu mięśniowego. W koncepcji kładzie się szczególny nacisk na normalizację napięcia mięśni odpowiadających za prawidłową postawę i prawidłowy wzorzec ruchowy.
Koncepcja Bobath zwraca uwagę na konieczność prawidłowych, zgodnych z fizjologią oddziaływań od samego początku choroby. Już na intensywnej terapii wszystkie oddziaływania lekarskie, pielęgniarskie oraz fizjoterapeutyczne muszą być wykonywane tak, aby nie utrwalać patologii. Odpowiednie ułożenie, organizacja sali chorych, oddziaływania przy pacjencie muszą być wykonywane zgodnie z zasadami koncepcji Bobath. Jest to bardzo ważne, ponieważ badania przeprowadzone prze Światową Organizację Zdrowia (WHO) mówią, że 70 % bolesnych barków w udarach mózgowych powstaje na wskutek nieprawidłowej pielęgnacji pacjenta. Również we wczesnej fazie po udarze możemy obserwować narastanie tonusu mięśniowego w kierunku, hipertonusu (spastyczność). Nieprawidłowe zachowania w czasie pielęgnacji, badania czy oddziaływań fizjoterapeutycznych w tym okresie mogą bardzo utrwalać patologię, z którą w późniejszym okresie będzie trudno walczyć. Dlatego też już w tym momencie bardzo ważne jest torowanie pozytywnych wzorców postawnych i ruchowych, wykorzystując różnorodne wypróbowane zasady .
Metoda Bobath zakłada współpracę zespołu złożonego z rodziny, lekarza, pielęgniarki, fizjoterapeuty, logopedy, psychologa oraz ergoterapeuty. Działanie takiego zespołu pozwala na stosowanie prawidłowych oddziaływań przez 24 godziny. Wówczas pacjent może być usprawniany jako cały człowiek. Rodzina jest dokładnie informowana, w jaki sposób należy postępować z pacjentem w czasie odwiedzin w szpitalu czy w sytuacjach życia codziennego w domu. Należy pamiętać, że nawet najlepsza metoda usprawniania, choć stosowana dwa razy dziennie po godzinie nie jest w stanie wygrać z dziesięciogodzinnym trybem utrwalania patologii w dniu codziennym. Dlatego tak istotna w okresie po szpitalnym jest rola rodziny oraz osób przebywających, na co dzień z pacjentem.
Terapia Bobath w wielu przypadkach, a zwłaszcza przy normalizacji napięcia mięśniowego, zwraca uwagę na konieczność stosowania pracy nonwerbalnej (bez stymulacji głosowej). Nonwerbalne poruszanie pacjenta to bardzo duża umiejętność terapeutyczna. Koncepcja NDT Bobath uczy jak poruszać, jak pielęgnować, jak karmić i jak postępować przez 24 godziny z pacjentem, który doznał uszkodzenia w CUN. Jest koncepcją, która nie określa sztywnych ram terapii i jest podatna na ciągłe polepszanie i modyfikowanie oddziaływań tak, aby osiągać zadawalający dla pacjenta efekt.
Terapia Bobath dla dorosłych jest koncepcją terapeutyczną pracy ukierunkowanej na zadania. Tego typu podejście do procesu terapii oparte jest częściowo na obecnej wiedzy z zakres kontroli motorycznej, nauczania motorycznego oraz plastyczności (zdolności do reorganizacji) układu nerwowego i mięśniowego. Częściowo opiera się ono również o doświadczenie klinicystów uwzględniając jednocześnie potrzeby oraz oczekiwania pacjentów (Sackett 2000).
Terapeuci koncepcji Bobath dla dorosłych w swej codziennej pracy rozumieją oraz wykorzystują kluczowe założenia teoretyczne oraz kluczowe aspekty praktyki klinicznej do których to należą:
- uzależnienie partycypacji pacjenta w życiu codziennym od jego poziomu aktywności i współistniejących zaburzeń
- organizacja ludzkich zachowań oraz kontroli motorycznej
- konsekwencja urazu oraz jego wpływu na możliwość wykonywania ruchów
-
proces zdrowienia uwzględniający:
- zdolność reorganizacji układu nerwowego i mięśniowego
- nauczanie motoryczne
- rozumowanie kliniczne oraz analiza ruchów
- integrację mechanizmów kontroli postawy oraz ruchów ukierunkowanych na zadania
- wykorzystanie bodźcowania sensorycznego oraz proprioreceptywnego
- strategię postępowania
- dokumentację wyników terapii.
Koncepcja Bobath dla dorosłych jest koncepcją pracy 24 godzinnej. Oznacza to iż proces terapii nie kończy się po wyjściu z gabinetu. Terapeuta pomoże rodzinie i pacjentowi zrozumieć teoretyczne podstawy problemów z jakimi boryka się on na co dzień, jak również wypracować strategie ułatwiające Wasze wspólne życie.
(na podstawie IBITA – Theoretical Assumptions)
« powrót